قەهڤەێِ کورد
هەنــاس ڤێشــە زارەیلـی،تو نەو تـۊلِ تەمـــەن ســاوا۱
تو مزگان خـوەر هەڵاتەیلــی۲،ڤە شەوگارەیـل رووژئاوا۳
رەش قەترانــە گیسەیلت،چەوەیلت ســـەوز زەیتـونــــی
خەنینت "قەهڤـەێ کوردە"٤،تێەڵ شیرین وگوم شوونی
چەنــێ ڤیرەیــل وابــردێ،ڤـە گیســــــەیلت چنـریانـــە
چەنــێ عشقـەیل پا خستـێ،ڤـە پا بـەژنت هەڵسیــــانـە
چەنە "قەندیل"٥ سەربەرزی، چەنـە "حەسکێف"٦پڕ رازی
ڤە سـەر باکـوور،شاهینــــی، ڤە سەر باشـوور شـابازی
شەقامەیـل "سنـەی" پڕ ڤـە، هەنــاس و هەست ئـازادی
تو هات و چوو "مەریـوانی"،تو دڵ قورسی "مەهابـادی"
پــڕە زام زووانەیلــی،تـو "کرماشــــان" تو "ئیلامـــی"
تو "هگمادان"۷، "لوڕستـــانی" ، گ دیل دام دەێدامـی
قسە داو و دەلیـری تو ، مەتـەڵ عشـق و کزەێ قەڕنـــە
ڤــە ئـی دەوران پـڕ شینـە، خەنینت موعجــزەێ قەڕنـــە
ئە ڕا نەسڵەیل ناهاتـێ، هــزاران پــــەڕە چیــرووکـی۸
تو ئاوڕۊ بەزم "بەرخوەێ دان"۹، تو شانـازی دیرووکی۱۰
گوڵاڵە سوورەکــەم بیـلا،غــەم تو ، ئـاو و نانم بـــوو
کـڕ سوورم ، کڕ لێڤت ، چەوەیلــت نیشتمــــانم بــوو
کنگەڤەر / ۱۳۹۷/۳/۲٦
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱-تەمەن ساوا : نونهال، کم سن.
۲-رووژهەڵات : محل بالا آمدن خورشید.شرق.
۳-رووژئاوا : محل کامل شدن روز(آبادشدن روز)، غرب.
٤-قەهڤەێ کورد : قهوه ای که سالهاست بنام قهوه ترک شهور است،در واقع "قهوه کورد" است وتوسط کشاورزان کورد ترکیه تولید میشود.این قهوه قبلا به فرانسه فرستاده میشد و باعنوان "قهوه کورد"بسته بندی وبه دیگرکشورها صادرمیگردید.تا اینکه این برند نیزمشمول اصلاحات کوردستیزانه "آتاترک" واقع شد ونام جعلی " قهوه ترک" به خود گرفت.
٥-قەندیل : کوهی مرتفع در کوردستانات.
٦-حەسکێف : کوهی در باکور کوردستان که آثاربسیارشگفت انگیزی از دورانهای بسیاردور در آن وجوددارد.
۷-هگمادان : نام باستانی همدان.
۸-چیرووک :داستان.
۹-بەرخوەێ دان : مقاومت.
۱۰-دیرووک : تاریخ.
( روزگار)
روزگار این کتاب بی فرجام،قصه ها هست در بد و نیکش
از بد حادثه ورق خوردیم، در یکی از فصول تاریکش
فصل کشت چپاول و نیرنگ، رُستن خوابهای بی تعبیر
در دل دشت حُمق یک ملت، رقص و قیقاج استر تزویر
فصل تزریق غوطه درقاطی، خوردن آبمیوه با قوطی
سکس های جدید عرفانی ،عشقبازی انتر و لوطی
عصر بیدارباش وبیکاری ،رونق رو به رشد بی عاری
خار بودن به جای غمخواری،ماربودن میان بیماری
نعره ی فقه و هق هق مذهب، جعل ایمان ونقش پیشانی
حبس واعدام و باتوم و پابند،خیزش اختلاس و ویرانی
فصل تادیب دزدهای حقیر،فصل تکریم دزدهای بزرگ
عشق یک گله گوسفند عزیز، بار سنگین روی شانه ی گرگ
ترس از دوزخ وفروش بهشت،در تب داغِ رونق بازار
پشت کردن به کعبه ی وجدان،بهر پول،این کثیف لاکردار
عصرکتمان واقعیتها،پشت افکار بی ثبات و پلید
عصر طغیان آتش جنسی، روی سرخی ازدواج سفید
عهد تنبیه شادی ولبخند،عهد تکفیر عشق و زیبائی
طرح یکجانشینی اقوام، در کف دوره گرد هرجائی
عصر تجارخوش حساب وکتاب، عصر عصیان ار٘ه بر ریشه
رونق گَرد و گُل،شکوفه ی بنگ ،عرق و زرورق، ورق، شیشه
فصل کلیه فروشی وجدان، عهد تعظیم علم برسکه
رونق نذر سکس در مشهد،کاسبی دلار در مکه
اختراع دریده ی داعش، اکتشاف حریق زیر گسل
ابتکارات حال برهم زن، در دبستان سازمان ملل
عصر حصر و شکنجه و فریاد،بحث سرخ گلوله و سینه
اوج همبستگی چکشها، بر علیه تبار آینه
بند و حبس وشکنجه و ارعاب، خلعت انتقاد و بیداری
اتهامات بند تنبانی، وحشت خودکشیِ اجباری
عصر یاس امید از این عمر! در افقهای تار و بی روزن
دیدن خانواده ای خوشبخت،قصه ی کاه وجستن سوزن
عصر برج و بتن، سدو معدن ،عصرگنج و دلارو شمش طلا
عصر داغ شکستن ساروج، گنج شاهانه و طلسم وبلا
جذب یک اعتماد باسکه، فتح یک اعتقاد با ساندیس
خرج از جیب مردمی کودن، پشت یک اختلاس در پاریس
ابتیاع پدیدە ی کوروش،دست بردن به سینه ی تاریخ
آسمیلاسیون پاکیها،در لجنزار پان بی توبیخ
جشنهای غریب پیروزی،در فروش بزرگ خاک وطن
قلع بی وقفه ی تبار درخت ،قمع بی حدوحصر چین چمن
قصه ی اژدها و زن بودن، نقد شعر و شعور فردوسی
تیغ تکفیر و شرک شاکیها، بوی گند تجاوز طوسی
در دل درسهای قرآنی، اشتیاق تبادل جنسی
خیره پشت نقاب یک هیئت، دیدن توده ای خُل جنسی
دوره ی بازگشت یک ملت،به تب و تاب جهل عصر حجر
غبطه ی تند خفته در اذهان، به بیا و بروی قصر قجر
عصر بی اعتمادی من و تو، عصر بی اعتمادی تو و من
عصر بی اعتمادی من و تو، عصر بی اعتمادی تو و من
عصر ویرانی هر آنچه که بود، عصر ویرانی هر آنچه که هست
عصر ویرانی هر آنچه که بود، عصر ویرانی هر آتچه که هست
شاعر : زاناقزوینه
کنگاور بهمن ۱۳۹٦
زانا قزوینه:
یکم مهر ۱۳٥۰خورشیدی درروستای قزوینه واقع در هژده کیلومتری کنگاور متولد شدم .ازسه چهارسالگی شیفته شعرو نقاشی بودم.معمولا تخم مرغی مغازه روستا ( دکان داش کرم)میبردم ویک دفترکاهی میخریدم وظرف چندساعت همه اش را خط خطی میکردم وگاهی هم مادرم برایم نقاشیهایی بسیارمبتدی وناشیانه میکشید که درنظرم شاهکارهای دنیای نقاشی میامدند(شاید هم بودند؟!)
همچنین گاه وبیگاه مادربرای من وبرادران وخواهرانم شعر میخواند ومتل میگفت وهمینها کافی بود تادرهمان اوان کودکی مسیرفکری وزندگی من به سوی شعرونقاشی کشیده شود وبعدها که بااشعارکوردی پدربزرگم(پدرمادرم)ودیگرشاعران قزوینه ای وشورونشاط شاعرانه ای که درمیان هم ولایتی ها حکم فرما بودآشنا شدم،این اشتیاق عمیق ترشدو در سراسر زندگی ام رفیق وهمدم جدایی ناپذیر من شدند .
مقدمات نقاشی رابه صورت خودساخته درزادگاه وباتمرین وممارست بسیارآموختم و سال دوم سربازی رابه عنوان گرافییست تبلیغات سپاه سپری نمودم..ازسال ۱۳۷۲ به کرج مهاجرت نموده وبه صورت حرفه ای تری کارکردم وبالاخره درسال ۱۳۷٤درهمانجا اقدام به تاسیس آتلیه وآموزشگاه طراحی ونقاشی نمودم.
درسال۱۳۸٥شوق فراگیری وتکمیل تئوری آکادمیک این هنردرمن بالا گرفت ودوره ی فشرده آموزش طراحی رادردانشکده هنرپردیس،دانشگاه تهران گذراندم اما بازبه آن قانع نشده ومدتی درمحضر بزرگترین منظره ساز تاریخ خاورمیانه استاد محسنی کرمانشاهی تلمذ نموده وشیوه ی کاراورافراگرفتم.البته اکنون دراجرای کارهایم شیوه ی خاص خودم را دنبال میکنم.
درسال ۱۳۹۱به کنگاوربازگشتم وتا کنون(آبان۱۳۹٥)به تعلیم طراحی ونقاشی مشغول میباشم وحاصل تعلیم این دودهه تربیت هنرجویان بسیاری بوده است که بعضی از آنها اکنون درتهران وکرج و...صاحب آتلیه و آموزشگاه میباشند وبسیاری هم درمنزل این حرفه را به صورت جدی دنبال میکنند.
درزمینه ی شعرهم باید بگویم که همانند نقاشی،این همزادازکودکی تاکنون بامن بوده است ودراین زمینه هرگزاستادی نداشته ام لیکن خوشه چین خرمن اکثراساتید بزرگ شعرکوردی وفارسی بوده وهستم.
ازسالها پیش شعروزبان کوردی وهویت کورد دغدغه ی اصلی من بوده وهست ویکی ازدلایل اصلی بازگشتنم به کنگاور دسترسی به منابع مطالعه وتحقیق دراین زمینه ها میباشد.اکنون بعضی ازمحصولات سالها تلاش وتحقیق بنده درزمینه ی شعروتحقیق وگردآوری (فولکلورکورد)اینهاهستند:
۱-دیار دیاری(تحقیقی فولکلوریک درموردروستای قزوینه)آماده چاپ.
۲-شرح،مقدمه وتصحیح منظومه خورشید خاور اثر میرزالماسخان کندوله ای.آماده چاپ.
۳-انتخاب هزاربیت شعرفولکلوریک کوردی جنوب(پهلوی)بامقدمه وترجمه.آماده چاپ.
٤-گردآوری،تدوین،شرح،مقدمه و تصحیح دیوان شاعربزرگ کورد؛ تورکه م.آماده چاپ.
٥-مجموعه ای از شعرهای کوردی خودم.آماده چاپ.
٦-آموزش گام به گام طراحی(شیوه ی بازسازی یا کپی برداری)برای اولین باردرایران.آماده چاپ.
۷-گردآوری بیش ازشش هزاربیت ترانه کوردی صرفا به صورت تحقیق شفاهی و میدانی.
۸-گردآوری بیش ازهشت هزار اصطلاحات وامثال وکنایات کوردی جنوب.
۹-طب محلی وگیاهان دارویی دراستان کرماشان.
۱۰-گردآوری بازیهای محلی کوردی.
۱۱-لالائی های کوردی.
۱۲-چیستانهای کوردی.
۱۳-تدوین.تصحیح وباز نویسی دیوان شاعر بزرگ کورد؛ملا پریشان دینوری.
۱٤-درجاقدم رو.کتابی همچون تاریخ وخاطره.
۱٥-حکایات (تمثیلها)کوردی.بیش از دویست وپنجاه حکایت .
۱٦-متلهای کوردی
۱۷-گردآوری وتدوین دیوان شاعربزرگ کورد؛بیرعلی قزوینه ای.
۱۸-(گه ش کانیان).زندگی نامه وآثار تعدادی ازشعرای گمنام کوردی سرا.
وگردآوری موضوعات بسیاری ازفولکلور کوردمانند،فصلها.آداب و رسوم،انواع هنرهای دستی وغذاها، گردآوری دهها هزار واژه کوردی ،و......
.
مقالات:
۱-مادها(نگاهی نو به گوشه ای ازتاریخ کورد)
۲-حسین کورد یا حسین گورد؟؟!!(تحقیقی کوتاه دراثبات اصالت کوردی پهلوان حسین کورد شبستری)
۳-گاو،مقاله ای درمورد نقش و نمود گاو در تاریخ،زبان،مذهب ،باورو....کورد
٤-کنگاور
٥-پیوند زبان کوردی وکوردها باگویشوران لک ولور.(این مقاله به خاطر گستردگی واهمیت موضوع احتمالا به صورت یک کتاب در بیاید.)
و.......
وباقی بقای شما عزیزان.
خاک پای همه ی خاصان.
زانا قزوینه.شب یکم آبان ۱۳۹٥
telegram.me/ghazvineiha
-
شاعران و نویسندگان ومحققین قزوینه.
ازآنجا که حفظ وانتقال سینه به سینه شعرازهزاران سال پیش تا دوره ی معاصردرمیان کوردها بسیاررایج بوده وحفظ اشعارجزئ
افتخارات وهنراشخاص به حساب میامده معمولا خودراازثبت اشعاردردفاتربی نیاز میدیده اند،بدبختانه ازاحوال وآثارشعراوهنرمندان قزوینه ای پیش ازحکومت نادرشاه اطلاعی دردست نداریم.(لازم به ذکراست که درتمام ادوارمخصوصا ازدوره ی حکومت داریوش اول هخامنشی ورفتارخصمانه اش بابزرگان کورد،تاامروزبه خاطرترس ازکوردها انواع کوردستیزیها
توسط شاهان وحاکمان غیرکورداعمال شده است وازآنجاکه کوردها برای شعروادبیات ارزش بسیاروالایی قائلند،مجبوربوده اند
شعروادبیات خودرابه صورت حفظ وسینه به سینه انتقال دهند تاازگزند آتش کینه ی کوردستیزان در امان بمانند.امادردوره معاصر و ورودسریع وناگهانی تکنولوژی به ایران وسردرگمی مردم دراین برهه موجب غفلتی تقریبا نیم قرنی شده و هوش وحواس ملت به رادیو تلویزیون و....معطوف شد واین رشته ی چندهزارساله دچارگسستگی شد وبسیاری ازمحفوظات بزرگ سالان به نسلهای جوانانتقال نیافت و.....)
خوشبختانه حضوربزرگانی چون سیدفرضی قزوینه ای وشیخ امیرزوله درقزوینه این ثمررانیزبه جامعه ی کوردمخصوصا اهالی قزوینه اهدانمودکه علاوه برحفظ سینه به سینه ،کمابیش به ثبت دفتری نیزمبادرت نمایند.گرچه دراین زمینه بازهم کمابیش کوتاهی شده امابازجای شکرش باقیست.
ازشاعران ونوسندگان قزوینه ای که تاکنون آثاری از آنها به مارسیده است میتوانیم به این افراد اشاره کنیم :
الف:شاعران:
۱-سیدطهماسب قزوینه ای
۲-عظیم خان قزوینه
۳-سیدفخرالدین قزوینه ای(الهامی)
٤-شیخ شاه محمد قزوینه ای
٥-میرزاحیاتعلی قزوینه ای
٦-میرزامحمدقزوینه ای
۷-پنجعلی قزوینه ای
۸-بیرعلی قزوینه ای
۹-خان محمد قزوینه ای
۱۰-نجف خان قزوینه ای
۱۱-رضاکریم دهنوی(آرش)
۱۲-حسن علی دهنوی
۱۳-قدرت قزوینه ای(زانا)
ب-نویسندگان ومحققان:
۱-سیدایاز قزوینه ای(الهامی)
۲-سید حجاب الدین قزوینه ای.(الهامی)
۳-رضاکریم دهنوی (آرش)
٤- زانا قزوینه
٥-معین قزوینه
خواننده پاپ:
مسعودامیدیفر
عکاس حرفه ای:
وحیدامیدیفر
نقاش:
۱-زاناقزوینه
۲-اصغرقزوینه
وبسیارهنرمندان دیگرکه امیدواریم به زودی به بیوگرافی وآثارشان دست یابیم.
عارفان نامدار (قزوینه)و (سبک قزوینه)
هم عصربا نادرشاه افشار،درروستای قزوینه مردی میزیست که آوازه ی شخصیت بزرگ وعرفانی اش درسراسرمنطقه ی کوردستانات وآذربایجان وبسیاری ازدیگرنقاط کشورایران وعراق رافراگرفته بود.این شخص سید فرضی قزوینه ای نام داشت
که به شوق دیدارش ،عاشقان واهالی دل ازنقاط دورونزدیک روانه ی قزوینه میشدند که بعضی ازآنها خودازبزرگان آیین (یارسان)به شمارمیروندونامدارترین آنها شاعروعارف بزرگ:شیخ امیر زوله است که دیوان کلام او که دریایی بیکران ازدرسهای حقانیست بارها وبارها توسط دوستدارانش چاپ ومنتشرشده است.
دیدارسید فرضی قزوینه ای وشیخ امیرزوله منجربه سکونت مادام العمر شیخ در قزوینه شده وهم نشینی این دومرد بزرگ موجی جدید درشعر،عرفان وموسیقی آیینی وغیرآیینی آن روزگار پیروان آیین یارسان ودیگران مخصوصا درزمینه ی تنبورنوازی
ایجاد نموده است،تاجایی که بسیاری ازبزرگان ازآن باعنوان (سبک قزوینه)یادمیکنند.
ودرزمینه ی تنبورنوازی،امروزه (طرزشیخ امیری)درمیان تنبورنوازان کاملا شناخته شده ومعروف است.